Bu araştırmayı yapana dek İstanbul’un film çekimi için bir  “cennet” olduğunu düşünürdüm. Çekim izinleri için gereken ücretlere baktım da… Girişinde para veznesi olan cennet mi olurmuş yahu!

Önce biraz eskiye gidip nostalji yapalım, gülümseyelim,  sonra para işini konuşalım. Tadımız kaçmasın.

Cihangir bugün özellikle dizi ve reklam çekimleri için oldukça rağbet görüyor. Adeta bir film platosu haline gelmiş durumda.  Eskilerden sıcak bir örnek buldum; “Kapıcılar Kralı” Cihangir Güneşli Sokak’ ta çekilmiş, Selahattin Zeren Apartmanı’ nda…

İşte bu da Türk televizyonlarında – Yaprak Dökümü’ yle boy ölçüşebilir mi bilmem ama- ‘en uzun süren dizi’ lerden biri. Ben 80li yılların sonunda doğduğumdan 90larda anca yetişebildim.  1989 ‘ da başlayan bu dizi 13 sene sürdü. Pazarları önce bunu izler, sonra da bizi yıkaması için annemize teslim olurduk. Bizimkilerin çekildiği apartman Kozyatağı Mahallesi’ndeki Marmara Caddesi’nde bulunan Şale Apartman.

Daha yakın tarihe bakacak olursak; Haliç köprüsü de film ve klipler için oldukça tercih edilmiş. Benim bildiğim iki klip var Haliç’te; Nedim Zeper ve Funda Arar’ın klipleri… Yine çekimleriyle ünlü Tarlabaşı… Sümüklü çocuk fotoğrafı çeken özgün (!?) fotoğrafçıların , film ve dizi ekiplerinin en bilindik yuvalarından… Ağır Roman ‘ da burada çekildi.

Sizi tam “Ay ‘Bizimkiler’ keşke hiç bitmeseydi, Süper Baba da çok harikaydı , unutamadık hala… Ağlardık izlerken… “ moduna sokmuşken çat diye nostalji trenini durduruyorum sevgili okurlar ve can alıcı çekim izinleri prosedürleri ve ücretlerini aktarmaya başlıyorum. İşte bu noktadan sonra da “gerçekler acıtır ” kısmı var kıymetli okurlar:

Para Peşin, Kırmızı Meşin

Gün içinde Atatürk Arboretum’ unu aradım. Gitmeyen varsa internetten bir fotoğraflarına bakıversin ya da Coşkun Sabah’ ın “ Anılar” klibini izlesin. (Keloğlan Kara Prens’ e Karşı’ nın bazı sahneleri ve bir cep telefonu hattı şirketinin reklam filmi yine burada çekilmiş.)

İzin almak için İBB’ nin belirlediği bir ücret tarifesi var. Buradan ulaşabilirsiniz. Ücret miktarı gece ve gündüz yapılmasına göre değişiyor. Saat sınırlaması yok. “Aman burası bizim sokak, mahalleli de şikayet etmez hepsi tanıdık. İzin mizin almadan çeker hallederiz. “ demeyin. İzin almadan ve ücret yatırmadan film çekmeye girişirseniz, herhangi biri şikayet eder ya da bir belediye görevlisi sizi görür ve durumu belediyeye iletirse tarifenin iki katı ceza var… Ara sokak, cadde ve mahallelerden  ilçe belediyeleri sorumlu.  Edindiğim bilgiye göre, prodüksiyon küçük çaplı olursa –omuzda bir kamera ile ya da bir iki kişiyle çekim yapılacaksa örneğin (ki bu bana ancak bir kısa film prodüksiyonu çağrışımı yapıyor)- bazen belediyeler para almıyor. Ama ekipman arttıkça, iş profesyonel bir boyuta ulaştıkça sivilinden belediye görevlisine herkes başınıza dikilecektir . Kısacası sokağı işgal edecekseniz, kesinlikle izin ve ücret şart.

“Buralar hep benim, dedemden miras kaldı.”

Yine önemli bir uyarı yapma ihtiyacı hissediyorum bu noktada; ücret ödeyip izin aldığınızda, size sınırsız çekim süresi izni veriyorlar fakat bu sokağı-mahalleyi- yolu trafiğe ya da o muhitte oturan insanların kullanımına kapatmanız manasına gelmiyor bu… Özellikle bir ömür süren ve bitmeyen dizi çekimleri birçok İstanbul muhitine sıkıntı yaratıyor. Muhit sakinleri sokakta rahatça yürüyemiyor, kameranın önünden geçmemek için yollarını değiştirmek zorunda kalıyorlar, yoksa set ekibi tarafından “Hooop, hemşerim kadraja girdin.” gibi cümlelerle azarlanabiliyorlar. Yine dar ve küçük mahallelerde iyice sorun haline gelmiş başka bir konu; mahalle esnaflarının dükkanlarında çekim yapmak. Bunun  iznini almak prodüksiyon ekibinin başındaki – ki genellikle yapımcı ve yönetmen bu işlerle ilgilenir-  kişinin esnafla iletişimine kalmış. Çoğu zaman esnaf ikna edilir, dükkanın tabelası ya da logosu çekilir ve bu işlem reklam ücretine sayılır, ya da esnafa üzerinde anlaşıp el sıkıştıkları miktarda para verilir. Para ödemenin çözüm olmadığını bir milyonuncu kez vurguluyorum! Çünkü çekimler uzadıkça, mahalleyi-yolu- sokağı- caddeyi işgal ettikçe muhitin sakinleri huzursuzlanabilir haklı olarak. Prodüksiyon ekibinin muhit sakininin suyuna gitmesi ve alttan alması kişisel önerimdir.

Genel olarak dış çekimler için Emniyet Müdürlüğü’ne ve çekim yapılacak bölgenin bağlı olduğu belediyeye dilekçe ile başvurmak gerek. Dilekçede sadece yapımın adı, çekim yeri, tarihi ve saati belirtiliyor. Yetkililer başvuruyu onayladıktan sonra izin kağıdı veriliyor. Çekimler şu şekilde kategorilendirilmiş, dilekçede siz de işinizi tanımlarken şu başlıklara göre isimlendirirseniz iyi olacaktır; sinema filmi, dizi film, belgesel, amatör kısa metraj, öğrenci ödevleri, reklam filmi, tv programı , klip, fotoğraf çekimi… İstanbul ili ve ilçelerinde sinema, dizi, reklam filmi, belgesel film, kısa film, profesyonel ve amatör çekimler ile fotoğraf çekimi için istenilen belgeleri öğrenmek için tıklayınız.

Ücretsiz çekim yapabilmek için söylenen en bilindik koruma kalkanı; “Biz öğrenciyiz. Ödev için çekim yapıyoruz.” dur. Fakat bununla da ikna etmek zor olabilir. O yüzden işinizi sağlama alın;  okulun size verdiği izin belgesiyle, kaymakamlığın okulunuza verdiği izin belgesiyle, belediyenin size verdiği izin belgesiyle  ve proje dosyanızla (senaryo gibi) giderseniz işleriniz çok kolaylaşacaktır.

YİNE ÖNEMLİ BİR NOKTA! Kanunlara göre bir kişiyi izni olmadan çekemezsiniz. Örneğin bir sokağı çekmek için izin aldınız, parasını ödediniz. Yüzü tanınacak biçimde göstermek istediğiniz kişileri izinsiz çekemezsiniz. Caddedeki kalabalığı almak sorun olmuyor fakat kişinin rızası olmadan yapılacak çekim filmi çekip bitirdikten sonra bile sıkıntı yaratabilir.

3-2-1 KAYIIIITTT!

Malum okul temalı filmler de trend ögesi… Okulda çekim yapmak için önce okul müdürüyle güzel bir iletişim kurmak lazım, sonra da Milli Eğitim Bakanlığı’ndan. Bu sıralamayı vermem önemliydi, çünkü okul müdürüne “Benim elimde MEB izni var ben burada film çekmeye başlıyorum.” Demeniz sizi  çok antipatik gösterebilir.  Onun için önce okul müdürü ile anlaşmak, sonra da Milli Eğitim Bakanlığı’ndan izin almak gerek.. . Zaten okul müdürü ile anlaştıktan sonra bir sorun çıkmıyor-muş-, çünkü Milli Eğitim Bakanlığı okul müdürünün onayı olduktan sonra izin veriyor. Okuldan ücret talebi yerine hizmet talebiyle karşılaşabilirsiniz. Okulun ihtiyacı olan bakım onarım ya da materyal eksikliklerini tamamlamak gibi… Çekimler genellikle okul boşken, öğrencilerin çıkış saatine ya da hafta sonuna denk getirilmeye çalışılıyor. Fakat öğrenciler okuldayken de –çok mecburiyse, örneğin teneffüs anı ya da öğrenci kalabalığı çekilmek isteniyorsa…-  zaman zaman çekim yapılabiliniyor.